فیلم دیدنی کوتاه چیست؟

اردیبهشت ۲۲, ۱۳۹۵ مقالات دیدگاه‌ها برای فیلم دیدنی کوتاه چیست؟ بسته هستند

تعریف فیلم جذاب کوتاه
در وهله اول نیازمندشناخت ارزیابی جوانب مختلف ساختاری‏و در وهله بعدی تعیین اهمیت ی اجتماعی‏است. این نوشته تلاش دارد از ابهامهای‏موجود در تعاریف فیلـم سازان ونظریه‏پردازان فیلم جذاب کوتاه دوری گزیده بر طبـق واقعیتهای گریزناپذیر موجود،نبعضی واقع‏گرا به فیلم زیبا کوتاه داشته باشد.احتمالا بتوان این متن را آسیب‏شناسی فیلم جالب ‏کوتاه تلقی کرد چرا که از نظر نگارنده، فیلم زیبا ‏کوتاه دچار بیماری های کشنده متعددی است‏که معرفت آنها جهت نجات آن حیاتی به‏نظر می‏رسد.
لحن بدبینانه این نوشته تنها از سردلسوزی است وگرنه نگارنده به عنوان یک‏فیلم جالب ساز کوتاه هیچ دشمنی‏ای با این نوع‏هنر(؟)نداشته و ندارد.
● فیلم جالب کوتاه از چند جنبه قابل ارزیابی ‏است:
۱) زمان:
فیلم جالب کوتاه با توجه به عنوان آن فیلم زیبا ی‏است دارای طول زمانی کوتاه، از این منظروجه افتراق آن با فیلـم های بلند نیمه‏بلندآشکار می‏شود. می‏توان طول زمانی آن رااز چند ثانیه تا سی دقیقه در نظر گرفت امامساله می‏توان فیلم جالب کوتاه سی‏دقیقه‏ای رامتصور شد براي چه که اکثریت قریب به اتفاق‏فیلم جالب های کوتاه تولید شده طول زمانی زیاد کمی (حداکثر پانزده دقیقه) را دارند. این‏اندیشه حداقلی که معلوم نیست از کجا به ذهن‏فیلم دیدنی سازان رخنه کرده است سبب موارد ‏بسياري است که در تحلیل جنبه‏های دیگربه آن خواهیم پرداخت.
۲) عوامل:
آنچه در رابطه با عوامل فیلم جذاب کوتاه به‏ذهن می‏آید یک دستگاه دوربین به همراه‏عده معدودی عوامل است که این عوامل دراکثر موارد صفت تازه‏کار را یدک می‏کشند.واقعیت آن است که فیلم دیدنی کوتاه مختص‏افرادی است که در ابتدای راه سینما هستند و این خود بدان مفهوم است که فیلم جذاب کوتاه‏پلکانی جهت صعود به عرصه فیلم جالب سازی‏بلند و حرفه‏ای است. هر چند فیلـم سازان ونظریه‏پردازان فیلم زیبا کوتاه بشدت این مسئله‏را رد می‏کنند ولی تناقضات موجود میان‏ادعاهای آنان واقعیتهای موجود، قویاًنشانگر این مساله است. کوچ فیلم جالب سازان‏خوب فیلم جالب کوتاه به عرصه فیلـم حرفه‏ای،کوچی که همیشه بی‏بازگشت بوده است‏مؤید این نظر است. دلایل این امر را در جای‏دیگر این مطلب عنوان خواهم کرد.
در عنوانبندی اکثرا فیلم جالب های کوتاه،فیلم جالب نامـه ‏نویسی، کارگردانی، تدوین گاه‏حتی فیلم زیبا برداری بر عهده یک نفر قرارگرفته است. این امر نشانگر آن است که‏ظاهراً بحث تخصص در یکی از رشته‏ها درعرصه فیلم زیبا کوتاه کلاً مردود شناخته شده‏است. اکثرا ما فیلم زیبا سازان به دلایلی که در پی‏خواهد آمد، علاقه داریم تمام کارهای فنی وغیرفنی فیلـم را خودمان انجام دهیم.
یکی ازدلایل این مسئله درک سطحی و غلط ما ازنظریه مؤلف است که ما را وامی‏دارد تمام‏کارهای یک فیلم زیبا را از فیلم زیبا نامـه گرفته تاتدوین، خودمان بر عهده بگیریم و به این‏طریق حس کنیم که فیلم دیدنی تولید شده دقیقاًمتعلق به فرد ماست.
در حالی که هیچ‏یک از نظریه‏پردازان و فیلم دیدنی سازان تئوری‏مولف چنین ادعایی نداشته‏اند. دلیل دیگرعدم وجود عوامل کارشناس در رشته‏ای‏ویِژگزینشه است. وقتی من به عنوان کارگردان به‏این مسئله فکر می‏کنم که فلان فردی که‏تدوین می‏کند تخصصش در میزان من و درخوش‏بینانه‏ترین حالت کمی بیشتر از من‏است. به این نتیجه می‏رسم که خودم‏شخصاً این کار را بر عهده بگیرم.
از سوی‏دیگر، در عرصه فیلم دیدنی کوتاه فردی بیشترین‏ارزش را دارد (احتمالا خوبتر باشد که عبارت ‏ام‏را تصحیح کنم: تنها کسی که ارزش را دارد)کارگردان است و دیگران از فیلم جالب نامـه ‏نویس‏گرفته تا صدابردار و… نقش سیاهی لشکررا دارند.
همین امر سبب می‏شود که تعدادکارگردانان فیلم دیدنی کوتاه به گونه‏ای غیرقابل‏باور بیشتر از عوامل دیگر باشد ًکدام از ما می‏توانیم مثلاً تدوینگر فیلم جالب ‏کوتاهی را نام ببریم که کارش تنها تنها تدوین باشد. عملکرد مسئولین امر هم مزیدبر علت است.
در جشنواره انجمن TV ‏جوان به غیر از کارگردان دیگر عوامل‏فیلم جذاب ها هیچ جایزه‏ای دریافت نمی‏کنند چراکه اساساً جایزه‏ای جهت آنها در نظر گرفته‏نشده است یا در همین جشنواره تازه‏تأسیس «سونی»، که شعار آن خود ببهتر ی‏نشانگر نحوه اندیشه برگزارکنندگان آن است:با کیفیت ترین کارگردان مناسب دریافت جایزه‏است.
یعنی در فیلـم کوتاه شاید تدوین‏خوب نظر ما را جلب نماید ولی تدوینگر به‏چشم نمی‏آید، احتمال دارد فیلم جذاب برداری فیلم جذاب ‏چشم ما را بنوازد اما شخص فیلم زیبا بردارهرگز دیده نمی‏شود. پی‏آمد این امر هجوم‏ تمام به سمت کارگردانی است پی‏آمد آن‏هم ضعف چشـم گیر فیلم دیدنی نامـه ، تدوین،فیلـم برداری در نهایت هم خود کارگردانی‏است.
واقعا ً اگر از منظر عوامل به فیلـم کوتاه‏نگاهي بکنیم به چه نتیجه‏ای می‏رسیم؟ فیلـم ‏کوتاه یعنی دوربین و یک عده آدم که‏تعدادشان هر چقدر کمتر باشد خوب است،فیلـم کوتاه به مفهوم جلوه‏های برای صفر،جلوه‏های رایانه ی صفر، فیلـم کوتاه یعنی‏قهر با تکنولوژی، فیلم جالب کوتاه یعنی چند نفرآدم که هر چقدر تعدادشان کمتر باشد بهتراست.
۳) مخاطب:
فیلم دیدنی کوتاه به جز ما (دست‏اندرکاران‏فیلم زیبا کوتاه) مخاطب دیگری ندارد. منظورم‏از مخاطب انبوه آدم هایی است متعلق به‏سن طبقات مختلف.
مخاطب از فیلم زیبا کوتاه گریزان است. چرا؟چون فیلـم کوتاه فاقد یکی از عناصر ذاتی‏هنر است. مخاطب به چه چیزی احتیاج داردتا فیلم جذاب ی را تحمل نماید ؟ لذت، این دقیقاً آن‏چیزی است که فیلم دیدنی کوتاه از یاد برده است.
داستان و شخصیت عناصری هستند که‏مخاطب را جذب می‏کنند.
جریان به مفهوم آن‏چیزی که یقه تماشاگر را بگیرد روی‏صندلی بنشاند فرد همان فردی ‏است که تماشچنانچه با او همذات‏پنداری‏می‏کند. با او می‏خندد، گریه می‏کند. خشمگین می‏شود و…. و این دو عنصر(داستان شخصیت ) در فیلم جالب کوتاه یافت‏نمی‏شوند به همین خاطر فیلم زیبا کوتاه ازنظر مخاطب عام یعنی هیچ. یعنی عرصه‏ای‏که عده‏ای اندیشه ات کلی کلیشه‏ای اکثرا ٌ ‏مبهم خود را به ناشیانه‏ترین وجه ارائه‏می‏دهند. فیلـم کوتاه نوعی اندیشه‏نگاری‏ابتدایی است. کدام فیلـم کوتاهی خنده بر لب‏ما آورده است؟ کدام فیلم جذاب کوتاهی غمگینمان‏کرده یا به هیجانمان آورده است؟ عاشق‏کدام شخصیت فیلم جالب کوتاه شده‏ایم باکدامشان همذات‏پنداری کرده ‏ایم و ازکدامشان متنفر شده‏ایم. وقتی جریان وفرد نداشته باشیم می بایست قید مخاطب رابزنیم. وقتی مخاطب نداشته باشیم انگارکه فیلم جالب ی نساخته‏ایم. چون فیلم زیبا ی که دیده‏نشود انگار که اصلاً وجود ندارد، چون هنربدون مخاطب یعنی هیچ.
۴) محتوا:
فیلـم های تولید شده را نگاه کنیم. چه‏می‏بینیم؟ فکر، پیام، شعار و انتزاع. اینها آن‏چیزهایی هستند که فیلم جالب کوتاه را اشباع‏کرده ‏اند. تشبیه ‏ها و استعاره‏های مغلق ومغلط، محیط فیلـم کوتاه را مسموم کرده ‏اند.بعضی حتی خودمان نیز از ابهام‏استعاره‏هایمان سرگیجه می‏گیریم. ایجازما گاه به میزانی می‏رسد که دیگر چیزی برای ‏دیدن نمی‏ماند.
فیلم زیبا کوتاه عاری از احساس است چرا که‏ما فکر می‏کنیم همین که نشان دهیم پدرکسی مرده، کار تمام است و نمی‏دانیم که‏انتقال حس یکی از بنیانی‏ترین وظایف‏هنر است.
در فیلم جذاب کوتاه از گرمای احساس خبری‏نیست ما فضای فیلـم کوتاه صد درجه زیرصفر است.
محتوای فیلم زیبا کوتاه فقط اندیشه‏های‏ابتدایی ماست معلوم نیست ما که به‏اقتضای سنمان، در ابتدای راهیم چگونه ‏می‏خواهیم انتهای راه را به دیگران نشان‏بدهیم. می‏خواهیم در عرض پنج دقیقه جهان ‏و بشریت را نجات دهیم، غافل از اینکه فردی ‏که باید نجات یابد خود ما هستیم که در دام‏کوته‏فکری خودبزرگ‏بینی گرفتارشده‏ایم.
۵) سرمایه:
فیلم زیبا کوتاه یعنی اینکه از هیچ فیلم زیبا ‏بسازیم. عوامل و بازیگـران را از میان‏دوست و آشنا انتخاب کنیم. لوکیشنها رامحدود به چهاردیواری خانه خودمان یاهمسایه‏مان بکنیم، مواد خام را به حداقل‏برسانیم و زمان را در محدوده یک الی سه‏روز متوقف سازیم. فیلم زیبا کوتاه یعنی اینکه باجیب خالی فیلـم بسازیم. چرا؟ چون فیلم زیبا ‏کوتاه سرمایه برگشتی ندارد، چون فیلـم ‏کوتاه حرفه ما نیست، تفننی است که هر چه‏کم نرخ ‏تر باشد، خوب است.
۶) موقعیت اجتماعی:
فیلـم سازان فیلم زیبا کوتاه هیچ‏گونه‏موقعیت و اعتبار اجتماعی نیستند. یک‏فیلم جذاب ساز خوب فیلم جالب کوتاه معنایی ندارد. ً چه فرق ی وجود دارد بین یک‏فیلم جالب ساز خوب فیلـم کوتاه و یک فیلـم ساز بدفیلـم کوتاه؟ فیلم زیبا ساز بهتر ی به کجا می‏رسدکه فیلـم ساز بد هم بخواهد خودش را به آنجابکشاند؟ ترقی و پیشرفت در فیلم جذاب کوتاه‏مسئله‏ای کاملاً ذهنی است چرا که بایستی پلکانی جهت صعود وجود داشته باشدوگرنه پیشرفت معنیش را از دست می‏دهد.جشنواره هرگز کافی نیست براي چه که یک‏هنرمند جایزه خودش را از اجتماع بگیردوگرنه یک چک میلیونی یک تندیس وتشویقهای دویست، سیصد آدم فقط غرورکاذب را در پی دارند و روح هنرمند راسیراب نمی‏کنند.
به همین دلیل است که تا تقی به توقی‏می‏خورد و کوره راهی باز می‏شود،فیلم دیدنی ساز فیلم جالب کوتاه به سر خود را به وادی‏فیلم زیبا بلند پرتاب می‏کند تا با مخاطب واقعی‏روبرو شود.
… در نتیجه فیلم زیبا کوتاه هیچ تعریفی رابرنمی‏تابد. فیلم دیدنی کوتاه شیر بی‏یال و دم است‏که توجیه هستی‏شناختی ندارد. آش‏شله‏قلمکاری است که ظاهراً تنها و تنها به‏مذاق سازندگانش خوش می‏آید و با این‏اوصاف فیلـم کوتاه به جایی نخواهد رسید.
اما معتقدم که می‏توان از این وضع‏اسف‏انگیز رهایی یافت. آشتی با مخاطب‏عام فقط راه نجات است و جهت رسیدن به‏این مقصود فیلـم کوتاه می بایست در ماهیت خوددست به تغییراتی بزند.
تماشاگر و مخاطب عام چنانچه از پول وزمان خود هزینه می‏کند، در عوض خواستارلذت خوشگذرانی است و لذت نتیجه‏مصرف از داستان فرد .
چنانچه بتوانیم مخاطب عام را جذب کنیم،اکران خوب ی خواهیم داشت، اکران موفق ‏همچنین ارضای روح هنرمند برگشت‏سرمایه را در پی دارد برگشت سرمایه به‏مفهوم امکان سرمایه‏گذاری است. با ورودسرمایه راه جهت کار افراد متخصص‏باز می‏شود که پی آمد آن هم افزایش سطح‏کیفی فیلم زیبا ها خواهد بود که این خود اکران‏خوب ی را بیشتر از پیش تضمین خواهد کرد.
فیلـم کوتاه می‏تواند همچون داستان‏کوتاه و فیلم زیبا کلیپها جایی برای خود در دل‏مخاطب عام باز نماید به شرط آنکه در وهله‏اول مخاطب عام را هدف بگیرد و در وهله ‏بعد دلمشغول مخاطب ویِژگزینشه نیز باشد.
این راهی است پر از سنگلاخ اما حتمـا ًپیمودنی است.